Jakob (‘Jaap’) Nieweg

Hogebeintum 1877 – 1955 Amersfoort

Jakob Nieweg, ofwel ‘Jaap’ Nieweg, wordt geboren in Friesland als zoon van een predikant. Tijdens zijn gymnasiumtijd mag hij van zijn ouders tekenlessen volgen aan de Academie Minerva in Groningen. Later krijgt hij ook les van de Anna van Prooijen, schilderes van stillevens. Cruciaal echter voor zijn ontwikkeling als kunstenaar is echter zijn kennismaking in 1899 met de schilder en kunstpedagoog Hendrik Petrus Bremmer (1871-1956). Deze geeft van 1896 tot 1907 cursussen in kunstbeschouwing in de stad Groningen. Hij is vooral bekend geworden als adviseur van het echtpaar Kröller-Müller.

Bremmer is een fervent aanhanger van in die tijd vernieuwende Nederlandse kunstenaars als Vincent van Gogh, Jan Toorop, Johan Thorn Prikker, Piet Mondriaan, Floris Verster, Bart van der Leck en schilders van de Bergense School. Zijn lessen zijn dan ook een openbaring voor de jonge Nieweg. Bremmer is een groot bewonderaar van Vincent van Gogh en weet dit enthousiasme al snel over te brengen op zijn leerlingen. In het vroege werk van Nieweg is de invloed van Van Gogh duidelijk terug te zien.

Na eerst een aantal jaren als predikant te hebben gewerkt, komt in 1914 de ommekeer. Jakob Nieweg is inmiddels getrouwd en met financiële steun van zijn schoonvader kiest hij voor het beroep van kunstschilder. Hij schildert vooral stillevens, maar ook landschappen en stadsgezichten, vaak in de pointillistische schildertechniek. Kenmerkend voor zijn werk is de rust die zijn werken uitstralen.

Het pleit voor Niewegs kunstenaarschap dat hij later toch een geheel eigen ‘handschrift’ als schilder heeft ontwikkeld. Eén van Bremmers uitspraken is, dat schoonheid geen eigenschap is van de dingen zelf, maar voortkomt uit de manier waarop er naar gekeken wordt. Een zienswijze die Nieweg aanspreekt en blijkt uit de manier waarop hij in zijn werk aandacht vraagt voor de schoonheid van heel simpele onderwerpen.

Een opvallende groep binnen Niewegs oeuvre vormen zijn pointillistische sneeuwgezichten, opgezet in subtiele paarse en grijze tonen. Het zijn vaak verstilde voorstellingen van een groep huizen in een lichte sneeuwbui. De ronddwarrelde sneeuwvlokjes dragen bij aan de verstilde sfeer. Deze sneeuwgezichten zijn meestal in Amersfoort gesitueerd, de stad de stad waar Nieweg vanaf 1919 woonachtig is.

Schilderijen Jakob Nieweg in de collectie van Kunsthandel Bies:

aap Nieweg | Huizen in de sneeuw (Utrechtseweg 142 en 144) in Amersfoort | Kunsthandel Bies

Huizen in de sneeuw
(Utrechtseweg 142 en 144 in Amersfoort)

Jaap Nieweg | Kweeperen op een tinnen bord | Kunsthandel Bies

Kweeperen op een tinnen bord